Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019 quy định độ tuổi lao động tối thiểu của người lao động tại Việt Nam là 15 tuổi trừ một số trường hợp đặc biệt theo luật định.

Người lao động được nghỉ hưu sớm khi nào?

Căn cứ Điều 5 Nghị định 135/2020/NĐ-CP thì người lao động thuộc các trường hợp dưới đây có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Điều 4 Nghị định 135/2020/NĐ-CP tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác:

- Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

- Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021.

- Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

- Người lao động có tổng thời gian làm nghề, công việc quy định tại điểm a và thời gian làm việc ở vùng quy định tại điểm b khoản này từ đủ 15 năm trở lên.

Người lao động được hưởng lương hưu khi nào?

Để được hưởng lương hưu, người lao động cần đáp ứng điều kiện tại Điều 54 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (sửa đổi bởi điểm a khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động 2019) bao gồm:

(1) Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, trừ trường hợp (3) dưới đây, khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

- Đủ tuổi theo quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019;

- Đủ tuổi theo quy định tại khoản 3 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 và có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021;

- Người lao động có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của người lao động quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 và có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò; hoặc

- Người bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

(2) Người lao động quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

- Có tuổi thấp hơn tối đa 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019, trừ trường hợp Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1999 (sửa đổi năm 2008, năm 2014, năm 2019), Luật Công an nhân dân 2018, Luật Cơ yếu 2011, Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng 2015 có quy định khác;

- Có tuổi thấp hơn tối đa 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 3 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 và có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021;

- Người bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

(3) Lao động nữ là cán bộ, công chức cấp xã hoặc là người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia bảo hiểm xã hội khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và đủ tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 thì được hưởng lương hưu.

Lưu ý: Điều kiện về tuổi hưởng lương hưu đối với một số trường hợp đặc biệt sẽ do Chính phủ quy định.

Xin chào Vĩnh Đam, cảm ơn bạn vì đã tham gia buổi chia sẻ này. Đầu tiên, bạn có thể giới thiệu đôi nét về bản thân mình với độc giả SaoDaily được không?

Mình xin tự giới thiệu đôi nét về bản thân: Mình tên là Trần Lê Vĩnh Đam, sinh năm 2004 và hiện đang là sinh viên năm nhất ngành Truyền thông đa phương tiện tại đại học Hutech.

Đam hiện đang hoạt động với tư cách là một freelancer model, TikToker và KOLs. Bạn có thể chia sẻ cơ duyên, động lực đến với công việc này? Một số thành tựu mà bạn đã đạt được.

Cơ duyên đến với công việc này hoàn toàn là ngẫu nhiên và có phần đôi chút may mắn đối với mình. Đầu tiên mình bắt đầu với công việc là một Freelancer Model (người mẫu tự do) với sự giới thiệu của bạn bè.

Một phần nhờ sở hữu chiều cao vượt trội so với các bạn bè đồng trang lứa khiến mình dễ được để mắt đến bởi mọi người, nhờ đó mình đã có nhiều cơ hội hơn trong công việc này. Sau đó có cơ duyên gặp được 1 NTK mình đã có thể trải nghiệm và học hỏi được thêm nhiều hơn để trau dồi bản thân.

Về công việc là 1 TikToker, ban đầu mình cũng như bao bạn trẻ khác đó là xem TikTok là 1 nơi để giải trí và đăng những clip vui vẻ hằng ngày của mình. Nhưng nhờ xuất hiện trên 1 số kênh khác của những người bạn, mình dần được các bạn khán giả yêu quý và nhờ đó mình cũng xây dựng được hình ảnh cá nhân nhất định. Từ đây, mình nghiêm túc hơn với công việc trở thành 1 TikToker và KOLs, nó cũng là 1 công việc góp phần không nhỏ cho thu nhập của mình.

Trong quá trình theo đuổi đam mê, Đam có gặp khó khăn hay trở ngại nào không? Và cách mà bạn vượt qua nó.

Ước mơ của mình là trở thành 1 giám đốc sáng tạo, căn bản việc yêu thích nghệ thuật và muốn làm nghệ thuật trong mình nó đã được hình thành từ khi còn bé. Mình theo học ngành truyền thông đa phương tiện để có thể tiếp cận dễ hơn với công việc mơ ước này. Và để đạt được nó thì mình cần phải học hỏi và trau dồi rất nhiều thứ.

Khó khăn và trở ngại lớn nhất của mình chính là thời gian. Tuổi đời mình còn khá trẻ, mình luôn muốn có thật nhiều trải nghiệm để tích lũy thêm kinh nghiệm và rút ra được những bài học cho bản thân.

Cách vượt qua sự cản trở về thời gian này là tập cách phân bổ thời gian 1 cách khoa học và sắp xếp 1 cách kỹ càng. Mỗi khi bắt đầu 1 tuần mới, mình sẽ tạo ra một bảng thời gian biểu cho tuần tiếp theo và sắp xếp những công việc rõ ràng để có thể dễ dàng nhắc nhở bản thân cũng như hoàn thành công việc một cách đúng giờ nhất.

Kỷ niệm đáng nhớ nhất trong quá trình làm việc của mình?

Kỷ niệm đáng nhớ nhất đó là nơi làm việc khá xa chỗ ở. Có lần mình phải di chuyển tận 25km sang Q7 để đi quay sau đó lại di chuyển hơn 20km để sang Q9 hôm đó. Về đến nhà sau 1 chặng đường kẹt xe mình mệt lã người và gần như kiệt sức luôn. Đó là 1 kỷ niệm khá là đáng nhớ đối với mình.

Cách mà bạn duy trì hình ảnh năng động, trẻ trung của bản thân?

Luôn giữ cho bản thân 1 tinh thần sản khoái bất kì đâu, thường xuyên luyện tập thể thao để có 1 thể trạng tốt và mình luôn muốn truyền tải nguồn năng lượng tích cực của mình lên mạng xã hội cho mọi người.

Bên cạnh công việc là một model, Đam vẫn đang là sinh viên của trường Đại học Hutech, TP.HCM. Bạn có thể chia sẻ về việc học tập của mình hiện tại.

Hiện tại mình chỉ mới là sinh viên năm nhất nên nhìn chung chương trình học cũng tương đối nhẹ nhàng nên mình có thể dành nhiều thời gian hơn cho những việc khác.

Cách mà Đam cân đối giữa việc học và việc làm của mình?

Mình sẽ tạo 1 bảng thời gian biểu cho tuần tới vào mỗi cuối tuần để có thể phân bổ thời gian 1 cách hợp lý. Bên cạnh đó, mình luôn chú ý vào sức khỏe của bản thân để có thể có 1 thể trạng tốt đáp ứng được cả việc học và việc làm.

Đam có ý định theo đuổi công việc người mẫu lâu dài hay không? Bạn có định hướng hình ảnh nào cho bản thân hay không?

Mình luôn muốn hướng đến hình ảnh trẻ trung năng động nhiệt huyết đôi chút cũng có phần lịch lãm và trưởng thành. Mình vẫn đang trau dồi bản thân thật nhiều để có thể tiếp tục hướng đến công việc người mẫu chuyên nghiệp.

Nếu không làm TikTok, KOLs nữa, Đam sẽ làm gì?

Nếu không làm những công việc hiện tại thì chắc mình sẽ dành nhiều thời gian cho việc học, trau dồi thêm ngoại ngữ học thêm 1 số kỹ năng mềm. Và có thể là mình sẽ chuyển hướng sang kinh doanh thứ gì đó vì kinh doanh cũng là 1 sở thích của mình.

Sắp tới Đam có dự định gì và mong muốn sẽ đạt thêm những thành tựu nào?

Mình cũng đang ấp ủ khá nhiều dự định cho bản thân mong muốn của bản thân là có thêm nhiều kiến thức, kinh nghiệm, trải nghiệm. Trước mắt mình mong muốn có thể đạt giải cao nhất của cuộc thi Miss & Mr Hutech do trường mình tổ chức.

Một câu hỏi cá nhân. Hiện tại Đam có đang trong một mối quan hệ nào không? Nếu có, bạn có thể chia sẻ đôi nét về người đó.

Hiện tại mình đã có người yêu. Đó là một cô gái trạc tuổi mình thông minh, tinh tế nhưng sống khá kín tiếng.

Nếu được gửi lời cảm ơn đến người hâm mộ, những người thân, bạn bè đã luôn ủng hộ mình, Đam sẽ nói gì?

Mình vô cùng biết ơn những người bạn, người thân, và đặc biệt là những người theo dõi mình vì những sự ủng hộ đó giúp mình có thật nhiều động lực để có thể phát triển bản thân ngày một tốt hơn.

Cảm ơn những chia sẻ của Vĩnh Đam và chúc bạn sẽ gặp nhiều may mắn, gặt hái nhiều thành công trong tương lai!

Giới chuyên gia đánh giá tuổi thọ của con người rõ ràng đã tăng lên, cùng với đó khả năng làm việc cũng tăng, nhờ vào những tiến bộ trong y tế cũng như tính chất công việc thay đổi - Ảnh minh họa: NEW YORK TIMES

Để trả lời câu hỏi trên, đầu tiên cần quan tâm tới độ tuổi có thể làm việc, khi con người trong tình trạng khỏe mạnh.

Theo báo New York Times, nhà kinh tế học Gal Wettstein tại Trung tâm Nghiên cứu hưu trí ở Đại học Boston (Mỹ), nhận thấy người trưởng thành - vẫn khỏe mạnh ở tuổi 50 - có thể có thêm khoảng 23 năm khỏe mạnh nữa và thêm 8 năm sống với bệnh tật. Điều này có nghĩa độ tuổi làm việc có thể kéo dài tới 73.

Tiến sĩ Gal Wettstein đánh giá tuổi thọ của con người rõ ràng đã tăng lên, cùng với đó khả năng làm việc cũng tăng, nhờ vào những tiến bộ trong y tế cũng như tính chất công việc thay đổi.

Nhiều chuyên gia khác cùng lĩnh vực cũng cho rằng độ tuổi nghỉ hưu dưới 65 là không cần thiết. Tiến sĩ Lisa Renzi-Hammond, giám đốc Viện Lão học ở Đại học Georgia (Mỹ), chỉ ra đối với những người lao động trí óc, khả năng nhận thức có thể được duy trì tốt đến độ tuổi 70. Bà cho rằng nếu tuổi hưu được đưa ra dựa trên năng lực của nhân viên, thì nghỉ hưu trong độ tuổi 60 là không cần thiết.

Tuy nhiên, cần lưu ý việc xác định tuổi hưu lý tưởng cũng phải dựa vào sự bình đẳng trong nghỉ hưu.

Mặc dù nhiều người có trí tuệ minh mẫn và có thể làm việc đến những năm 80 tuổi, nhưng các công việc khác, đặc biệt là các công việc liên quan chân tay, có thể gây tổn hại đối với sức khỏe của con người.

Tiến sĩ Pinchas Cohen, hiệu trưởng Trường lão học Leonard Davis thuộc Đại học Nam California (Mỹ), chỉ ra "có nhiều người lao động chân tay thực sự không thể tiếp tục công việc đầy thách thức đó ở tuổi 65" và "nhu cầu nghỉ hưu của họ cần được tôn trọng".

Tiến sĩ Ranzi-Hammond cũng đồng ý với quan điểm này: "Đối với loại công việc không tốt cho thể chất, khiến bạn mất ngủ và liên tục căng thẳng, thì nghỉ hưu lại tốt cho sức khỏe của bạn".

Tuổi thọ và độ tuổi khỏe mạnh cũng có sự khác biệt giữa các chủng tộc và giới tính. Trong nghiên cứu của tiến sĩ Wettstein, ông nhận thấy ở độ tuổi 50, người da màu có thể tiếp tục làm việc trong 17 năm, trong khi đó phụ nữ da trắng lại có thể tiếp tục làm việc lên đến 24 năm. Điều đó cho thấy vấn đề bình đẳng là đáng quan tâm.

Tóm lại, không thể nói chắc chắn tuổi hưu lý tưởng cho mọi người là bao nhiêu, vì còn tùy thuộc nhiều yếu tố như loại hình công việc, chủng tộc, giới tính...

Tiến sĩ Lisa Cooper, giám đốc Trung tâm Sức khỏe bình đẳng John Hopkins (Mỹ), đánh giá việc tăng độ tuổi nghỉ hưu không đơn giản và cần được thực hiện với các suy xét về nhiều khía cạnh khác nhau, bởi vì nó sẽ ảnh hưởng lên mọi người theo những cách khác nhau.

Người dân làm thủ tục nhận lương hưu ở Hà Nội - Ảnh: HÀ QUÂN

Vậy lương hưu cần tăng như thế nào để có thể đáp ứng đời sống thực tế của người về hưu trong thời gian tới?